26 augustus 2021

De Metropool Regio Eindhoven heeft een nieuwe editie van de Regionale Energie Strategie uitgebracht. De Voorlopige RES 1.0. Die biedt aan de ene kant meer duidelijkheid, maar aan de andere kant ook nieuwe vraagtekens.

Frank van den Dungen van de projectgroep Omgevingsvisie & Energietransitie van de dorpsraad Sterksel heeft er voor U een tiental opvallende punten uit gelicht.

Het gaat o.a. om zaken als: nu wél inzet op innovatie, op zoek naar draagvlak, vormen van participatie, routes voor besparen, de nieuwe zoekgebieden én de mogelijkheden dat daarbuiten toch ook weer gezocht gaat worden. Lees verder…

Voorlopige RES 1.0: een tiental opvallende punten

1 Wél inzet op innovatie
Eerder was de MRE, de Metropool Regio Eindhoven, in haar Regionale Energie Strategie, de RES, terughoudend ten aanzien van benutten van de innovatieve kracht van Brainport. Daar is van alle kanten kritiek op gekomen. Ook van de IVN, van de gemeente Heeze-Leende en van de dorpsraad Sterksel. De MRE is in de nieuwe versie van de RES tot het inzicht gekomen dat inzetten op innovatie hard nodig is om in deze regio de beoogde warmtetransitie te kunnen realiseren. omdat we hier weinig warmtebronnen hebben. Innovaties vormen nu het begin van regionaal ontwikkel- en innovatieprogramma Warmte. Want we moeten van het Gronings aardgas overstappen op andere duurzame energiebronnen om warmte te produceren. De MRE heeft nu vier innovatieve speerpunten benoemd.
  1. een Battery Competence Centre, d.w.z. onderzoek naar opslagmogelijkheden voor energie,
  2. onderzoek naar mogelijkheden voor gebruik van waterstof,
  3. onderzoek naar meer mogelijkheden voor CO2 reductie,
  4. het versneld in de markt zetten van bestaande innovaties, waaronder ook circulair bouwen.

Bovendien kan de MRE op verzoek van de gemeenten onderzoek doen, innovaties stimuleren, proeftuin projecten inrichten of waar nodig een lobby naar het Rijk opzetten. Die lobby zou kunnen helpen om het groen gas dat hier geproduceerd wordt, ook hier te mogen benutten, al is het maar voor een deel.

Er wordt terloops ook aandacht besteed aan de innovatieve warmtebatterij van TU/e en TNO. Deze bestaat uit een compact apparaat waarmee je thuis, zonder energieverlies, voor een korte periode warmte kunt opslaan in zout.

2 Behoud van ruimtelijke kwaliteit
Er komt meer druk op de buitenruimte door de groeiende vraag naar ruimte voor zon- en windparken. Het uitgangspunt blijft dat de MRE de ruimtelijke kwaliteit wil behouden. Dat is ook een belangrijk punt voor de gemeente Heeze-Leende.

3 Draagvlak en participatie
Draagvlak voor de energietransitie blijft ook in de nieuwe RES 1.0 cruciaal. Echter, samenwerken betekent dat er ook concessies gedaan moeten worden. Daarbij wordt opgemerkt dat draagvlak niet hetzelfde is als acceptatie van lokale effecten. Draagvlak kan versterkt worden door participatie. Er zijn drie vormen van participatie:
  1. procesparticipatie: medezeggenschap over het beleid en de keuzes die gemaakt worden,
  2. sociale participatie: een bijdrage aan maatschappelijke doelen in ruil voor ‘geen bezwaar’,
  3. financiële participatie: eigendom geeft medezeggenschap over de aanleg van een project, bij deelname via obligaties of aandelen heb je geen zeggenschap meer over de aanleg.
4 Enquête MRE
De MRE heeft een enquête gehouden. Er hebben ruim 1700 mensen aan mee gedaan. 18% daarvan was op hoogte van de RES. Eén uitkomst is helder: inwoners hebben een duidelijke voorkeur voor plaatsing van nieuwe zonne- en windparken bij bestaande infrastructuur, zoals snelwegen. Verder is het onduidelijk. 40% is voor windenergie, 30% is hier tegen; 42% vindt dat de regio volop zou moeten inzetten op zonneparken, 25% vindt van niet. De enquête die de dorpsraad in Sterksel heeft gehouden geeft aan dat hier ook draagvlak is voor energie opwekking langs snelwegen, maar geen draagvlak voor windmolens of zonneparken in het buitengebied.

5 Bespaarroutes
Er is een achttal bespaarroutes opgesteld. Er zijn routes voor bewoners die kleine maatregelen nemen om energie te besparen tot routes voor mensen die aan de slag willen gaan met forse verduurzamings- maatregelen. Sommigen weten wat ze willen, anderen doen het liever samen of worden graag ontzorgd. De bedoeling is dat de gemeenten hierdoor beter kunnen communiceren en mensen perspectief op maat kunnen bieden.

6 Meer stroom nodig i.p.v. aardgas
Elektrificatie, dat is de term die gebruikt wordt voor de extra vraag naar elektriciteit als mensen afstappen van het gebruik van aardgas. Denk bijv. aan (hybride) warmtepompen. Bij een optimale warmtetransitie wordt gerekend op één derde extra behoefte aan elektriciteit. Dit betekent een forse extra belasting van het elektriciteitsnet.



7 Zoekgebieden
Er is een nieuw kaartje van de zoekgebieden, waarbij een zoekgebied, zoekgebied 20, rond Sterksel is geschrapt en er een nieuw zoekgebied is gedefinieerd, bestaande uit een zone van 300 meter aan beide zijden van de snelwegen. Bovendien zijn de windmolens verdwenen uit de zoekgebieden 19 en 24. De sterren op de A67 staan voor onderzoek naar mógelijkheden voor zon en wind langs de snelweg. Er wordt echter wel opgemerkt dat de MRE daarnaast ook nog op zoek gaat naar mogelijkheden om met verspreide opwek van energie andere doelen te bereiken. Deze zoekgebieden staan niet op de kaart.

8 Meer zon, minder wind
Ten opzichte van de vorige doorrekening van de zoekgebieden is er een toename van circa 850 MW aan grootschalige zonnevelden. Daarnaast is er een afname van circa 140 MW aan wind op land. Deze verschuiving heeft grote gevolgen voor de kosten van het elektriciteitsnet en voor de ruimte in het landschap.

9 Stimulans zon-op-dak
De MRE wil zorgen voor een extra stimulans voor ‘zon op dak’ door:
  1. subsidie te verlenen voor ‘niet-aan-het-net-leveren’;
  2.  ‘zon op bedrijfsdaken’ door verplichtingen bij nieuwbouw en financiële impulsen;
  3. voor particulieren aantrekkelijk te maken méér op te wekken dan voor eigen gebruik nodig is.

De derde optie lijkt haaks te staan op de eerste, maar dat is niet het enige raadsel in deze RES.

10 Kleine lettertjes
Er zijn problemen met het plaatsen van windmolens vanwege de radar rond vliegvelden. Er bestaat een speciale subsidie-categorie voor lage turbines rondom vliegvelden. De MRE vraagt het Rijk deze categorie ook open te stellen voor turbines rondom de vliegbases in onze regio. Daardoor kan het plaatje weer veranderen.


De Voorlopige RES 1.0, het hele document kunt u hier downloaden: https://www.energieregiomre.nl/nieuws/2012408.aspx?t=Voorlopige-versie-RES-10-vrijgegeven 

Frank van den Dungen

Namens projectgroep Omgevingsvisie/RES